Sınıflarımıza kurulan etkileşimli tahtalardaki en büyük sıkıntı, tahtalara yetkisizce herşeyin yüklenebilir olması, program ve masaüstü ayarlarının değiştirilebilmesi ve öğretmenlerin ders esnasında üyelik isteyen bir yere girerken kişisel şifrelerin öğrenciler tarafından görülmesini sayabiliriz. (Örneğin EBA sitesi için ilk girişte mebbis şifresini istemesi ve bunun öğrenciler tarafından öğrenilmesi sıkıntı yaşatabilir.)
Bundan dolayı Bilişim Teknolojileri Eğitimcileri Derneği üyesi Muharrem YILDIZ tarafından hazırlanan ATAK yazılımı ile öğretmenler artık bir usb bellek ile tüm etkileşimli tahtalarda şifre girmeden tahtayı açabilmekte ve bu usb bellek ile üyelik isteyen sitelere rahatlıkla girebilmektedirler. Program okullarda kullanılmak için dizayn edilmiştir ve tamamen ücretsizdir. Program kullanımı ile ilgili bir forum alanı da oluşturulmuştur. Program linki forum alanına yönlendiilmiştir. Böylece programı kurarken karşılacağınız sorunlarda diğer üyeler sizlere yardımcı olacaklardır.
Akıllı Tahta için Akıllı Kontrol (A.T.A.K.)
Akıllı tahtaların büyük dokunmatik ekranlara sahip olmaları ve klavye-fare olmaması; şifre girilirken şifrenin kolaylıkla öğrenilmesine neden olmaktadır. Şifresiz kullanımda ise bu teknolojinin gereksiz ve kötüye kullanımı söz konusu olabilmektedir.
Bu projede amacımız; Flash bellekleri birer anahtar gibi kullanarak, akıllı tahtaların izinsiz kullanımını engelleme, bilgi-yazılım güvenliği ve kontrolünü sağlama işlemlerinin yapılıp yapılamayacağının araştırılmasıdır.
Piyasadaki benzer programlar incelenmiş; bazılarının sadece kullanıcı girişi için kullanıldığı ve flash bellek çıkarıldığında bilgisayarı kilitlemediği… Bazılarının da ücretsiz sürümlerinin sınırlı sayıda kullanıcıya izin verdiği tespit edilmiştir. Biz bu programla özellikle okullarda bilgisayarların şifreler bilinse bile izinsiz kullanımı engellemeye çalıştık.
Programı öncelikle Deepfreeze vb. bir koruma programı/kartı bulunan bilgisayarda denedikten ve düzgün çalıştığından emin olduktan sonra akıllı tahtalara ya da bilgisayarlara kurunuz. Çünkü hata yaparsanız bilgisayarınıza format atmak zorunda kalabilirsiniz!
Akıllı tahtalara programı kurmadan önce şunları mutlaka yapın:
- Akıllı tahta haricinde bir bilgisayarda “Usb_Hazirla.exe” programı ve bu programa girdiğiniz bilgileri kullanarak en az bir adet anahtar bellek ve yine en az bir adet programı kaldırma flash belleği oluşturun.
- DeepFreeze vb. bir koruma programı/kartı bulunan bilgisayarda deneyiniz. Başarılı deneme sonrasında programı akıllı tahtalara yükleyin.
Programın Yapısı:
Program iki parçadan oluşmaktadır. Birinci parça akıllı tahtaların ayarlarının yapılmasını ve flash anahtarı oluşturulmasını sağlamaktadır (Usb_Hazirla.exe). İkinci parçaysa akıllı tahtanın belirlenen ayarlar ile kontrol edilmesini sağlamaktadır. Usb Flash anahtarları oluşturmak için şu bilgi ve kurallara dikkat edilmelidir.
- İl, ilçe, okul adı ve şifre gibi bilgiler dikkatli girilmelidir. Kurulum yapılana kadar değiştirilebilir. Kurulum yapıldıktan sonra değiştirilebilmeleri için akıllı tahtalardaki programların teker teker kaldırılıp tekrar kurulması gerekir. Şifre en az 9 karakterden oluşmalıdır. Şifre kaydedilmez, programı kullanmaya başlamadan önce belirlediğiniz aynı şifreyi girmeniz gerekir.
- Ayarları kaydetme işleminden sonra akıllı tahtayı Administrator oturumu ile açarak atak_kur.exe programı ile tüm akıllı tahtalara programı kurunuz( atak.ini dosyasının da bu dosyanın yanında olması gerekir ). Kurulumu flash belleğinizden çalıştırınız, bilgisayara kopyalamayınız. Program ilk açılışta ‘SINIF’ bilgisinin girilmesini isteyecektir. 120 sn içinde bu bilginin girilmesi gerekir. Sınıf ismi akıllı tahtanın ekranında ….. SINIFI şeklinde yazacaktır.
Ayarların kaydedilmesi:
“USB_Hazirla” programında öncelikle İl, İlçe, Okul bilgilerini ve şifreyi girdikten sonra “Ayarları Kaydet” düğmesine tıklayın. Program akıllı tahtalar için gerekli bilgiyi “atak.ini” dosyasına kaydedecektir.
ATAK Flash Bellek Hazırlama
Bu işlemden sonra anahtar flash bellekleri oluşturabilirsiniz.
Flash belleği takıp kullanıcı bilgilerini girin ve “Anahtar Oluştur” düğmesini tıklayın. Eğer programı kapatıp açarsanız daha önce belirlediğiniz şifreyi tekrar girmeyi unutmayınız.
Atak_kur.exe ekran görünümü (Akıllı tahtalara kurulacak program):
ATAK Kurulum Ekranı
Anahtar Flash Belleklerin Hazırlanmasında dikkat edilecekler:
- Flash belleğin anahtar olarak hazırlanması için kullanıcının ad, soyad, branş, tc kimlik no gibi bilgilerinin girilmesi gerekir. Kişinin TC kimlik numarasının girilmesi çok önemlidir. TC kimlik bilgisinin istenmesinin nedeni; Kullanıcının flash belleğe sahip çıkmasının sağlanmasıdır. Ayrıca ileriki ağ destekli versiyonlarda kullanıcı engellemesi gibi işlevler için bu bilgi önem arz etmektedir.(Şimdilik bu bilgiyi kullanıcının flash belleğine sahip çıkması, unutmaması için kullanıyoruz. Flash belleği teslim ederken kullanıcının anahtarlığa takmasını sağlayınız. Böylece flash belleğin kaybolma ihtimali düşer. Ayrıca bazı öğrencilerin öğretmen flash belleğini benzeriyle değiştirmeye çalıştıkları da görülmüştür. Diğer bir önemli nokta; kullanıcı giriş yaptığında program korumasız kalır! Kullanıcının; öğrencilerin programa müdahale etmesini engellemesi gerektiğini hatırlatınız!) (TC Kimlik No girmek istemeyen öğretmenler için bu alana 00000000000 girilebilir)
- Flash bellek hazırlarken sistemde aynı anda birden fazla flash belleğin takılı olmaması gerekir. Bu durum flash belleğin hatalı hazırlanmasına neden olabilir. Eğer flash belleğiniz birden fazla sürücü olarak gözüküyorsa hangi sürücünün yazma koruması yoksa o sürücüyü seçiniz. Tek sürücü ismi varsa bu seçimi yapmanıza gerek yok. Flash belleği anahtar olarak ayarladıktan sonra flash belleği kullanmaya devam edebilirsiniz.
- Programı akıllı tahtalardan kaldırmak için ‘programı kaldırma anahtarı’ oluşturabilirsiniz. Akıllı tahtaya flash belleği taktığınız anda program otomatikman kaldırılacaktır. Program kaldırma işlemleri bittiğinde flash belleği silmeyi unutmayınız. Yoksa bu flash belleği taktığınız bilgisayarda kontrol programı otomatikman silinir…(Sınırlı kullanıcı açıkken kaldırma işlemi yapılamaz, Windows’u yönetici haklarına sahip bir kullanıcı ile açınız)
- Programın etkisiz hale getirilmemesi için her akıllı tahtada şu işlemlerin kesinlikle yapılması gerekir:
a. Akıllı tahtaların BIOS’larına şifre konulmalı ve sadece HDD ile boot etmeleri sağlanmalıdır.
b. Seçimlik: Pardus işletim sisteminde kullanıcı şifresi yoksa kullanıcıya şifre konulabilir. Böylece Pardus işletim sistemi ile akıllı tahtanın açılıp programın kaldırılma olasılığı düşürülür. Akıllı tahtalardaki pardus işletim sisteminde Windows’un bulunduğu sürücüye şifre konulmuş. Bunun için bu işlem seçimliktir… Böylece öğrenciler belki pardus’u kullanmayı öğrenirler
c. Bilgisayarın uyku moduna geçeceği süreyi denetim masasından ayarlayınız. Bu sürü 20 dakikadan az olmasın. - Eğer bu programı sınırlı kullanıcı ile kullanırsanız istatistik bilgileri tutulmaz! Sadece kullanıcı türü “Yönetici” olan kullanıcıların istatistikleri tutulur.
- Eğer Windows Xp de sınırlı kullanıcı ile bu programı kullanacaksanız aşağıdaki işlemleri mutlaka yapmalısınız. (Eğer Windows 7 de sınırlı kullanıcı ile bu programı kullanacaksanız bu işlemleri yapabilirsiniz)
a. Yönetici kullanıcısındayken çalıştıra gpedit.msc yazın ve tamam deyin.
b. Kullanıcı yapılandırması Yönetim Şablonları Sistem Ctrl+Alt+Del Seçeneklerini seçiniz
c. “Görev Yöneticisini Devre Kaldır” seçeneğini açın ve açılan menüden “Etkin” i işaretleyerek onaylayın. Böylece sınırlı kullanıcı görev yöneticisini kullanarak programı sonlandıramayacaktır. - Bir problemden dolayı program hiçbir şekilde açılamıyorsa, kaldırma flash belleği işe yaramıyorsa şu şekilde programı zorla kaldırabilirsiniz: Biostan BOOT sırasını değiştirin. Sisteminizi harici bellekteki bir işletim sistemi ile açın (USB bellek veya CD/DVD LiveXP, Linux…). Atak_kur.ini dosyası içinde yazan dosya ismindeki C:\Windows klasöründe bulunan dosyaları siliniz. Bilgisayarınızı yeniden başlatın.
Kullanıcının dikkat etmesi gereken önemli noktalar:
- Akıllı tahtalarda DeepFreeze gibi bir koruma programı kullanıyorsanız kullanıcı flash belleği her taktığında Windows flash belleği algılayacak ve bu nedenle program ilk seferinde flash bellek içindeki bilgilere ulaşamayacaktır. Bu durumda; Windows flash belleği algıladıktan sonra kullanıcının flash belleği çıkarıp 180 saniye içinde tekrar takması gerekecektir.
- Kullanıcının akıllı tahtayı kullanıma açtıktan sonra; yetkisiz kullanıcıların sisteme müdahale etmelerine, programı kaldırmaya çalışmalarına izin vermemesi gerekir.
- Kullanıcı ders arasında bilgisayarı kapatmak istemiyorsa; programın sağ alt köşede bulunan simgesine sağ tuşla basıp bilgisayarın kendisini ne kadar beklemesi gerektiğini seçmesi gerekir. Bu seçim işleminden sonra anahtar bellek çıkarılır. Böylece bilgisayar ders arasında kilitlenir fakat hemen kapatılmaz… (Bu süre 3 ile 25 dakika arasında değişir)
- Anahtarla sistem açıldıktan sonra istenirse başka flash bellekler de takılıp çıkarılır…Program sadece anahtar bellek çıkarıldığında bilgisayarı kilitler…
- Flash belleğin unutulma ihtimaline karşı yedek bir flash bellek okul yönetimine bırakılabilir. (Anahtarı unutursanız evinizin kapısını açamazsınız, arabanızı çalıştıramazsınız, akıllı tahtanın sürgüsünü açamazsınız … bu hayatın gerçeği…) Bozulma durumundaysa zaten herhangi bir flash bellek anahtar olarak ayarlanabilmektedir. Kaybedilmesi durumunda sonraki sürümlerde flash bellek engelleme özelliği eklenilmesi düşünülmektedir.
Dosyayı indirmek için aşağıdaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.
http://www.bte.org.tr/dosyalar/atak_1_09.rar
kaynak: https://bte.org.tr/projeler/atak/
